نقش PRP در درمان آسیب های زانو

اگر از زانو درد رنج می‌برید، بی‌شک میدانید که این درد می‌تواند شما را از انجام کارهای عادی و روزانه‌تان به‌شدت بازدارد و توانایی‌تان را در انجام حتی ساده‌ترین کارها ازجمله بالا رفتن از پله‌ها یا راه رفتن روی سربالایی پارکینگ ساختمان بسیار محدود می‌کند. بسیاری از افراد، به خاطر مشکل آرتروز یا مشکلات شایع دیگری که می‌توانند منجر به عمل جراحی یا حتی تعویض مفصل زانو شوند، دچار زانودرد می‌گردند. اگرچه، هرکسی ممکن است نداند که به کمک روش تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)، درد ناشی از آرتروز زانو را می‌توان تا حد زیادی کاهش داد یا حتی کاملاً برطرف کرد. این امر به خاطر آن است که تاکنون هیچ راه و روش واقعی برای درمان درد آرتروزی زانو بدون مصرف دارو، انجام جراحی یا فیزیوتراپی وجود نداشته است. اگر به فکر انجام یکی از انواع عمل‌های جراحی موجود برای این بیماری بوده‌اید، بهتر است قبل از آن، شانس خود را برای بهره‌گیری از مزایای تزریق‌های PRP (پی آر پی) امتحان کنید.

نقش PRP در درمان آسیب های زانو

تاریخچه درمان با PRP

از سال 1987، درمان PRP برای تقویت تولیدمثل و تکثیر سلولی در عمل‌های جراحی مختلف مورد استفاده قرار گرفته شده است. در سال‌های اخیر، شواهدی دال بر اینکه درمان PRP می‌تواند درمانی مؤثر برای التهاب تاندون (تاندونیتیت) باشد، گردآوری شد و از سال 2000، مطالعاتی برای بررسی و ارزیابی تأثیرگذاری PRP در درمان آرتروز صورت گرفته است و بیشتر مقالات پژوهشی در این زمینه در سال 2010 و بعدتر منتشر شدند. از آنجایی که تزریق PRP برای آرتروز زانو یک روش و تئوری جدید است، تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد، اگرچه شواهد امیدوارکننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهند که روش PRP یک روش مؤثر برای درمان آرتروز می‌باشد.

PRP چیست؟

PRP  استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت فرد برای درمان بافت‌های آسیب دیده می باشد. پلاکت‌ها، سلول‌های خونی هستند که به متوقف شدن خونریزی از لخته‌ی خونی در بدنتان کمک می‌کند. بعد از یک بریدگی، بدن شما پلاکت‌هایی را به‌طرف محل زخم می‌فرستد و شروع به فرایند لخته شدن می‌کند. وقتی سلول‌ها شروع به چسبیدن به قسمت انتهایی مجرای خونی بریده شده می‌کنند، مغز استخوان را تحریک می‌کنند تا پلاکت‌های بیشتری تولید کنند و به ناحیه‌ی آسیب‌دیده بفرستند تا لخته‌ی خون ایجاد کنند.

پروتئین‌های فاکتور رشد و سیتوکینهایی که توسط پلاکت‌ها ترشح می‌شوند، تولید کلاژن را افزایش داده و جریان خون را بالا می برند. طبیعتا چون فاکتورهای رشد و سیتوکین‌ها در بافت‌های آسیب دیده با غلظت  6 تا 10 برابر بیشتر از جریان خود ترشح می‌شوند باعث تسریع فرآیند بهبودی این بافت‌ها می گردند.

اثرات PRP چیست؟

اثرات PRP به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

1. افزایض جریان خون بافی
2. افزایش تولید کلاژن
3. بهبود بافت صدمه دیده

PRP در کدام یک از مشکلات زانو کمک می کند؟

1. آرتروز و آسیب دیدگی زانو
2. پارگی و آسیب مینیسک
3. آسیب رباط صلیبی
4. کشیدگی رباط‌های زانو
5. نرمی کشکک (درد زانو در جوانان)

چه زمانی باید به سراغ درمان PRP برویم؟

اگر بیش از 3 ماه دچار درد مفصل یا تاندون شده‌اید و درمان‌های دیگری را امتحان کرده‌اید اما نتیجه نگرفته‌اید، می‌توانید از روش تزریق PRP کمک بگیرید.

آیا این روش واقعاً جواب می‌دهد؟

بسیاری از بیمارانی که خود این درمان را انجام داده‌اند و به نتایج عالی دست یافته‌اند، آن‌قدر از این نتیجه خرسندند که قادر به توضیح میزان رضایتمندی‌شان نیستند. بسیاری از پزشکانی که کار درمان ورزشکاران حرفه‌ای را انجام می‌دهند، پیشگامان انجام تکنولوژی‌های پزشکی نوین و روش‌های درمانی جدید ازجمله این روش جدید برای آسیب‌های ورزشی هستند.

چگونه باید برای انجام تزریق PRP آماده شد؟

پلاکت‌های خون، مهم‌ترین مؤلفه در انجام درمان PRP هستند. باید قبل از انجام این درمان، مطمئن شوید که پلاکت‌های سالمی در خونتان دارید. داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین، مسکن‌هایی مثل ژلوفن، آدویل و غیره می‌توانند روی پلاکت‌های خونتان تأثیر بگذارند؛ بنابراین قبل از انجام این درمان، از شما خواسته می‌شود از یک هفته قبل از درمان، از مصرف چنین داروهایی خودداری کنید.

روش انجام درمان

تزریق‌های PRP معمولاً به‌صورت یک عمل سرپایی انجام می‌گیرند و از آنجایی که قبل از آماده کردن آمپول تزریقی، یک پزشک حاذق باید ابتدا خون بیمار را بگیرد، یک جلسه‌ی معمول برای این درمان می‌تواند بین 45 تا 90 دقیقه طول بکشد. تعداد جلسات درمانی موردنیاز، به خود فرد بیمار و مورد بخصوص آن بستگی دارد و این چیزی است که پزشک باید در جلسه‌ی مشاوره‌ی قبل از درمانتان، تصمیم بگیرد. معمولاً تعداد جلسات درمان 3 تا 5 جلسه است و این تعداد به‌شدت علائم شما بستگی دارد.

گاهی اوقات وقتی‌که پزشک برای یک سری تزریقات برنامه‌ریزی می‌کند، این تزریق‌ها را می‌توان با یک‌بار خون‌گیری مهیا کرد و انجام داد، بنابراین باقی‌مانده‌ی PRP تزریقی را برای استفاده‌های بعدی فریز می‌کنند. اگرچه برخی از متخصصین بر این باورند که این کار ممکن است میزان تأثیرگذاری PRP را کاهش دهد و توصیه می‌کنند که برای هر جلسه‌ی درمانی، خون تازه‌ای از بیمار گرفته شود.

توضیح مرحله به مرحله‌ی روش درمان PRP

از آنجایی که این درمان در مطب انجام می‌گیرد، این روش نسبتاً ساده بوده و در ابتدا شامل مرحله‌ی خون‌گیری از بیمار می‌شود و سپس PRP تهیه‌شده و بعد به بیمار تزریق می‌شود. در ادامه مراحل انجام این درمان را به ترتیب برای شما شرح خواهیم داد:

1. پزشک ابتدا 15 تا 50 میلی‌لیتر خون از دست شما می‌گیرد. این خون مستقیماً وارد یک آمپول می‌شود.
2. سپس خون در یک دستگاه سانتریفیوژ فرآوری می‌شود.
3. سپس پلاسمای غنی شده از پلاکت‌های (PRP) سانتریفیوژ شده توسط تکنسین یا پزشک تهیه می‌شود.
4. پوست اطراف مفصل آسیب دیده را با یک ماده‌ی ضدعفونی‌کننده تمیز می‌کنند تا محیط کاملاً پاک و عاری از آلودگی باشد.
5. برای روش‌هایی که با روش سونوگرافی انجام می‌شوند، یک ژل استعمال می‌شود تا بتوان دسته‌ی دستگاه سونوگرافی را روی پوست فشار داد. با کمک این روش پزشک می‌تواند مفصل موردنظر را روی صفحه‌نمایش به‌وضوح ببیند.
6. ریلکس بودن و شل نگه‌داشتن بدن باعث می‌شود تا درمان راحت‌تر انجام شود و درد کمتری احساس کنید، ازاین‌رو پزشک سعی می‌کند تا شما احساس راحتی و آرامش کنید.
7. پزشک مقدار اندکی از PRP(حدود 3 تا 6 میل) را مستقیماً در کپسول مفصل زانویتان (لینک به مقاله آناتومی زانو) تزریق می‌کند.
8. در پایان کار، ناحیه‌ی تزریق را تمیز کرده و سپس آن را باندپیچی می‌کند.

دقت در تزریق‌ها

برای درمان PRP ، به یک پزشک باتجربه در انجام این کار نیاز است به این خاطر که PRP باید مستقیما در کپسول مفصلی تزریق شود. همچنین موارد احتیاطی بخصوصی وجود دارند که باید قبل از انجام این تزریق‌ها در نظر گرفته شوند. این احتیاطات شامل موارد زیر می‌شوند:

• خودداری از مصرف داروهای کورتیکواستروئید برای حدوداً دو تا سه هفته قبل از درمان
• خودداری از مصرف داروهای ضدالتهاب و غیراستروئیدی (NASID) از جمله داروهای مسکن(مانند Cerebrex)، ایبوپرفن و آسپرین بیشتر از یک هفته قبل از درمان
• خودداری از مصرف داروهای انعقاد کننده‌ی خون از پنج روز قبل از درمان
• نوشیدن مایعات فراوان یک روز قبل از درمان

خطرات تزریق PRP به زانو چیست؟

از آنجایی که در تزریق PRP، از پلاکت‌های خون خودتان استفاده می‌شود، خطرات بسیار کمتری در این درمان وجود دارد؛ اما همانند درمان‌های دیگر، چند خطر بسیار نادر وجود دارد.

این خطرات می‌توانند شامل موارد زیر شوند:

• عفونت‌هایی در نواحی تزریق شده
• درد در محلی که تزریق انجام گرفته است.
• آسیب عصبی
• آسیب به بافت‌ها

این خطرات در مقایسه با خطرات ناشی از عمل جراحی یا تزریق کورتیزون بسیار کم و ناچیز هستند.

آیا تزریق PRP درد دارد؟

در طی انجام درمان PRP، پزشک ممکن است برای کاهش درد و ناراحتی بیمار، از بی‌حسی موضعی استفاده کند. برخی افراد ممکن است بعد از 2 تا 3 هفته بعد از درمان، درد خفیف یا متوسطی را در ناحیه‌ی تزریق احساس کنند. برخی دیگر تنها کمی ناراحتی در این ناحیه احساس می‌کنند.

میزان دردی که فرد در حین انجام تزریق PRP تجربه می‌کند به حساسیت او به درد، محل انجام تزریق، میزان بیماری یا التهاب در محل تزریق و سلامت عمومی فرد بیمار بستگی دارد.

مراقبت‌های بعد از درمان

بعد از انجام این درمان، به شما توصیه می‌شود که استراحت کنید و از وارد کردن فشار غیرضروری به مفصل زانوی آسیب دیده‌تان خودداری نمایید. پزشک به شما توصیه کند که داروهای مسکن ضدالتهابی مصرف نکنید و به‌جای آن‌ها داروهای مناسبی را برایتان تجویز خواهد کرد. ممکن است به زانوبند طبی یا چوب زیر بغل نیاز داشته باشید. می‌توانید از کمپرس سرد در فواصل 20 دقیقه‌ای استفاده کنید. احتمالاً از شما خواسته می‌شود که به مدت 48 ساعت بعد از انجام این درمان، از انجام بیشتر کارهایتان خودداری کنید.

همانند انواع دیگر درمان‌ها، قبل از شروع هر برنامه‌ی درمانی باید با پزشکتان مشورت کنید. اطلاعات موجود در این مقاله تنها برای اطلاعات رسانی در مورد این روش درمانی است و نباید آن‌ها را به‌منزله‌ی اطلاعات دقیقی برای اهداف تشخیص مشکل و بیماری بخصوصتان تلقی کنید.

مدت زمان بهبودی بعد از تزریق PRP چقدر است؟

برای هر بهبودی، به زمان نیاز است. به طور کلی، بهبودی از یک تزریق PRP شبیه به بهبودی بعد از یک عمل جراحی بسیار کم تهاجم است؛ اما دوره‌ی بهبودی هر فرد با دیگری فرق دارد.

بعد از یک هفته استراحت بعد از درمان، اغلب بیماران می‌توانند تمرینات کششی سبک را انجام دهند و تا حرکات کششی کم‌توان پیشرفت کنند. در جلسه‌ی معاینه بعد از درمان که 6 هفته بعد انجام می‌گیرد، پزشکان به اکثر بیمارانشان اجازه‌ی انجام همه‌ی کارهای عادی‌شان را می‌دهند. البته برای شرکت در ورزش‌های پیشرفته یا فعالیت‌های ورزشی شدید، ممکن است زمان بیشتری نیاز باشد تا پزشک اجازه‌ی انجام چنین کارهایی را به بیمار بدهد.

بسیاری از افراد به تزریق دیگری نیاز دارند تا کاهش چشمگیری در دردشان تجربه کنند. برخی از افراد تا رسیدن به رفع کامل احساس دردشان، به یک سری درمان که شامل 4 مرحله تزریق می‌شود نیاز دارند. در طی جلسات درمان PRP، پزشکان به بیماران خود توصیه می‌کنند که داروهای ضدالتهابی مصرف نکنند زیرا این داروها می‌توانند در اثرگذاری تزریق‌های پی آر پی اختلال وارد کنند.

آیا تزریق PRP برای همه مناسب است؟

متأسفانه همه‌ی افراد نمی‌توانند از مزایای این درمان بهره بگیرند. افرادی که دچار آرتروز شدید یا آسیب غضروفی ناشی از صدمه‌ی شدید هستند، کاندیدای خوبی برای انجام درمان PRP نیستند. این نوع صدمات و آسیب‌ها اغلب به عمل جراحی نیاز دارند.

تزریق PRP برای همه‌ی سنین و در افرادی که دچار درد مفصلی متوسط هستند مناسب و تأثیرگذار است. متخصصان طب ورزشی نیز از تزریق PRP برای کمک به ورزشکاران برای بازگشت سریع به بازی‌شان (بعد از آسیب دیدن) استفاده می‌کنند.