سندرم درد پاتلوفمورال (زانوی دوندگان) یکی از شایع‌ترین علل درد زانو، به‌خصوص در بین ورزشکاران، جوانان فعال، افراد بزرگ‌سال و کسانی که کار فیزیکی دارند، می‌باشد. درد و التهاب کشکک زانو بیشتر در زنان دیده‌شده و در حدود 20 تا 25 درصد از دلایل زانودرد را پوشش می‌دهد.
دکتر سعیدی متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی، برای فعال نگه‌داشتن و حفظ تناسب‌اندام شما تلاش می‌کند. ممکن است تا زمان بهبود کامل، نیاز باشد تا در سطح فعالیت‌های فیزیکی خود تجدیدنظر کرده و یا تمرینات مورداستفاده‌ی خود را تغییر دهید. دکتر سعیدی شما را برای انجام تمرینات مناسب که باعث تشدید درد نشده و صحیح انجام آن‌ها راهنمایی می‌کند. مهم‌تر از همه این‌که او می‌تواند برای پیشگیری از وقوع دوباره‌ی سندرم درد پاتلوفمورال، توصیه‌هایی را به شما ارائه دهد.
دکتر سعیدی در ابتدا بیماران را برای وجود این سندرم آزاردهنده و علل ایجاد آن معاینه کرده و سپس توصیه‌هایی را برای پیشگیری از ایجاد آن در آینده ارائه می‌دهد. برای درمان این عارضه روش‌های متعددی مانند روش‌های درمانی محافظه‌کارانه از قبیل تمرینات کششی، ماساژ درمانی، روش‌های درمانی کایروپراکتیک و طب سوزنی وجود دارند.
این روش‌ها می‌توانند فشار روانی را از روی ذهن شما بردارند چراکه با انجام آن‌ها، بدن شما به سمت بهبودی رفته و دیگر مجبور به تحمل یک درد ناشناخته نخواهید بود. شما می‌توانید برای گرفتن یک نوبت ویزیت، با مطب ما به شماره تلفن 02166533245 تماس بگیرید.
فهرست مطالب
آسیب زانوی دوندگان چیست؟
سندرم درد پاتلوفمورال که با نام “زانوی دوندگان” نیز شناخته می‌شود، عارضه‌ای است که در طی آن، یک درد مبهم در “پشت” و یا “اطراف” قسمت بالایی استخوان کشکک زانو احساس می‌شود. ازجمله حرکات رایج که موجب تشدید درد می‌شوند می‌توان به تمرین اسکوات، دویدن (به‌خصوص در شیب رو به پایین)، پایین رفتن از پله‌ها و نشستن طولانی‌مدت اشاره کرد. این درد می‌تواند ورزش کردن را برای شما بسیار مشکل کند و این به معنی عدم امکان دنبال کردن برنامه‌ی ورزشی شماست. درصورتی‌که از درد و التهاب کشکک زانو رنج و درد جلوی زانو می‌برید، احتمالاً به هنگام صاف کردن پا بازور و یا لمس خود استخوان کشکک زانو، احساس درد خواهید کرد.
آناتومی زانو
سندرم درد پاتلوفمورال، نام خود را از موقعیت خود در درون زانو می‌گیرد: علت ایجاد درد، استخوان کشکک زانو – پاتلا – بوده که با شیار استخوان ران – فمور – دچار فرسایش شده است به‌طوری‌که با خم و راست کردن مفصل زانو، بر روی آن می‌لغزد.
علل ایجاد سندرم زانوی دوندگان چیست؟
درگذشته، تحقیقات انجام‌شده بر روی سندرم درد پاتلوفمورال بیشتر بر روی عوامل تأثیرگذار بر حرکت استخوان کشکک زانو تمرکز داشتند، به‌خصوص چگونگی کنترل “حرکت” استخوان کشکک در شیار استخوان ران توسط عضلات چهار سر ران. تحقیقات علمی نشان می‌دهند که افراد دارای انعطاف‌پذیری کم عضلات چهار سر و عضلات ساق پا، افرادی با توانایی کم در پریدن به سمت بالا (که به‌شدت به قدرت عضلات چهار سر ران بستگی دارد) و همچنین افرادی با عضلات چهار سر ضعیف، بیشتر در معرض ابتلا به درد و التهاب استخوان کشکک زانو قرار دارند. تحقیقات انجام‌شده در ده سال اخیر نیز نشان می‌دهند که عوامل مؤثر دیگری در آسیب‌های واردشده به زانوی دوندگان وجود دارند: مکانیک مفصل ران.
با این‌که به نظر می‌رسد که به هنگام خم کردن زانو به هنگام انجام تمریناتی مانند اسکوات، استخوان کشکک از درون شیار خود خارج می‌شود، درواقع این استخوان ران است که به زیر استخوان کشکک می‌لغزد. با توجه به این عامل می‌تواند توجیه کرد که چرا بسیاری از دوندگان (به‌خصوص زنان) مبتلا به سندرم درد پاتلوفمورال، دارای عضلات دورکننده و چرخاننده‌ی خارجی ضعیف در پاهای خود می‌باشند.
این عارضه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک فیزیوتراپیست، سوابق پزشکی شما را بررسی کرده و یک معاینه‌ی فیزیکی کامل را صورت می‌دهد. او همچنین برای بررسی بیشتر پا، از برخی تست‌های مخصوص استفاده خواهد کرد. آزمایشات مورداستفاده توسط فیزیوتراپیست ها معمولاً شامل تست وحشت، تست زاویه‌ی Q، تست پاتلا آلتا و تست کلارک (آزمایش سایش کشکک) می‌باشند. این آزمایشات برای مشخص کردن این‌که آیا استخوان کشکک محل ایجاد درد است انجام می‌شوند.
به‌علاوه، توازن و تقارن پاهای شما موردبررسی قرارگرفته و نحوه‌ی راه رفتن و دویدن شما آنالیز می‌شود. همچنین از عضلات پاهای شما تست گرفته می‌شود تا هرگونه ضعف یا عدم تعادل که موجب ایجاد درد شده است، در صورت وجود تشخیص داده شود. درنهایت، انعطاف‌پذیری عضلات پاهای شما و به‌خصوص عضلات متصل به زانو موردبررسی قرار می‌گیرد.
معمولاً برای تشخیص سندرم زانوی دوندگان نیازی به عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس نخواهد بود.
یک فیزیوتراپیست چه کمکی می‌تواند بکند؟
پس از یک معاینه‌ی جامع، فیزیوتراپیست شما داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و تمرینات و برنامه‌ی توان‌بخشی مناسب را تجویز خواهد کرد. برنامه‌ی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
باندپیچی استخوان کشکک
بستن استخوان کشکک می‌تواند درد را کاهش داده و عملکرد عضلات را بهبود بخشد. درصورتی‌که درد شما مزمن و پایدار باشد، ممکن است استفاده از بریس های طبی برای شما تجویز شود.
کفش‌های مخصوص سندرم زانوی دوندگان
اگر به نظر می‌رسد که موقعیت کف و حالت قوس پای شما با درد زانو ارتباطی داشته باشند، فیزیوتراپیست شما یک کفی مخصوص پا به نام ارتز را برای شما تهیه می‌کند. این ارتز می‌تواند فشار واردشده بر روی زانو به دلیل چرخش یا ضربه‌ی شدید به هنگام راه رفتن یا دویدن را کاهش دهد.
استفاده از گرما و یخ
کمپرس سرد و کمپرس گرم ازجمله رایج‌ترین روش‌های درمانی برای درد زانو می‌باشند. ضماد سرد نیز برای آسیب‌های شدید و برای کاهش درد و ادم مفید می‌باشد. گرما می‌تواند برای درمان استئوآرتریت مفید باشد.
درمان‌های دستی و کایروپراکتیک
برای تسکین علائم ناشی از درد و التهاب کشکک زانو و علائم زانوی دوندگان ، استفاده از درمان‌های دستی زانو می‌تواند یک گزینه‌ی مؤثر و طولانی‌مدت مناسب باشد. اولین قدم برای انجام این روش، یک معاینه‌ی کامل می‌باشد. پس از انجام معاینه، کایروپراکتور تشخیص می‌دهد که انجام درمان دستی برای زانوی شما مفید است یا خیر.
رایج‌ترین تکنیک مورداستفاده در درمان‌های دستی، تریگرپوینت (نقاط ماشه‌ای) تراپی می‌باشد. این روش درمانی، ترکیبی از ماساژ و تکنیک‌های کششی است که برای کاهش تنش به همراه بهبود قدرت و استقامت عضلات اطراف زانو مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ماساژ درمانی
هدف از انجام ماساژ درمانی، شل کردن عضلات می‌باشد. با استفاده از این روش می‌توان موقعیت عضلات و تاندون‌ها را بهبود بخشید.
طب سوزنی
طب سوزنی برای درمان زانوی دوندگان گزینه‌ی بسیار مناسبی است چراکه بدون نیاز با دارو انجام‌شده، درد را تسکین داده، گردش خود را تقویت کرده و عضلات را شل می‌کند. سوزن‌های استفاده‌شده در طب سوزنی یکی از معدود ابزارهایی هستند که می‌توانند به ناحیه‌ی بین استخوان کشکک و استخوان ران دسترسی داشته و جریان خون ضعیف آن را تقویت کنند.
تمرینات تقویتی
تمرینات تقویتی انجام‌شده بر روی عضلات پا (به‌خصوص عضلات دورکننده و گرداننده‌ی ران و باسن)، زانو (به‌خصوص عضله‌ی چهار سر ران که در قسمت جلویی پا قرارگرفته است و پا را صاف می‌کند) و مچ پا، تا زمانی که توسط متخصص تجویزشده باشند مؤثرند. متخصص با در نظر گرفتن وضعیت و عارضه‌ی شما، نوع، زمان و دفعات تکرار یک تمرین را مشخص می‌کند. در زیر به برخی از این تمرینات می‌پردازیم. انجام مرتب ورزش زانوی دوندگان در تسریع روند بهبودی، تاثیر بسزایی دارد.
- عضلات دورکننده – بالا بردن پا به حالت خوابیده به پهلو
- گرداننده‌های خارجی – بالا بردن پا به حالت چنبری خوابیدن
- عضلات چهار سر ران – بالا بردن مستقیم پا
- تعادل، بر روی یک سطح ایمن (فوم نرم، تیوب بادی)
- عضلات سرینی، پل زدن
همچنین می‌توانید دیگر ورزش‌های درمانی را در تصویر زیر مشاهده کنید.
چه زمانی می‌توانم دوباره بدوم؟
درصورتی‌که عارضه‌ی خود را به‌موقع تشخیص دهید، تنها چند روز استراحت لازم است. ولی درصورتی‌که با داشتن سندرم درد پاتلوفمورال همچنان به فعالیت دوندگی خود ادامه داده‌اید، مدت‌زمان بهبودی شما بسیار طولانی‌تر خواهد شد. یک پزشک یا فیزیوتراپیست خوب می‌تواند مدت‌زمان موردنیاز برای بهبودی و بازگشت به فعالیت دوندگی را تخمین بزند.
آیا می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد؟
درمان سندرم زانوی دوندگان در صورت تشخیص به‌موقع، بسیار آسان‌تر خواهد بود. با احساس اولین علائم درد در زانوی خود، آن را به فیزیوتراپیست گزارش دهید. درمان به‌موقع توسط یک فیزیوتراپیست می‌تواند از ایجاد مشکلات اساسی و جدی‌تر جلوگیری کند.
