سفتی و خشکی زانو به احساس سختی در حرکت مفصل زانو و یا از دست رفتن قابل ملاحظهٔ دامنهٔ حرکتی زانو گفته می‌شود. سفتی مفصل اغلب همراه با درد زانو و یا تورم است. با افزایش سن، ما بیشتر تمایل به نشستن و تحرک کمتر داریم که موجب تجمع مایع سینوویال که بطور معمول سبب روان کردن زانو می‌گردد، می‌شود اما در صورت افزایش میزان آن و رسوب‌شدگی منجر به سفتی و خشکی زانو خواهد شد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#74b2e9″]
امروزه از روش‌های درمانی غیر جراحی متعددی برای درمان گرفتگی و خشکی زانو استفاده می‌شود. این روش‌ها خطرات روش‌های جراحی و معایب آن از جمله هزینه‌های سنگین درمانی و نیاز به استراحت‌های طولانی را نداشته و با چند جلسه درمانی می‌توانند به شما جهت بازیابی توان حرکتی زانو کمک کنند. دکتر سعیدی و همکارانشان در کلینیک تخصصی کمر دکتر سعیدی از روش‌های طب فیزیکی و حرکات اصلاحی متعددی جهت درمان گرفتگی و خشکی زانو استفاده می‌کنند. این روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌باشد:
- عمل بسته
- ترکشن
- طب سوزنی
- آب درمانی
- ورزش
جهت کسب اطلاعت بیشتر در رابطه با روش‌های درمانی این مرکز و یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره 02166533245 تماس حاصل فرمایید.[/alert]
فهرست مطالب
چه چیزی منجر به احساس خشکی زانو می‌شود؟
خشکی پشت زانو به احساس سختی در حرکت مفصل زانو و یا از دست رفتن قابل ملاحظه‌ی دامنه‌ی حرکتی زانو گفته می‌شود. سفتی مفصل اغلب همراه با درد زانو و یا تورم است.
علل گرفتگی زانو
اسپاسم‌های عضلات زانو ممکن است دردناک و غیرقابل‌کنترل بوده و منبع مشکلاتی برای سلامت عضلانی و خوب بودن حال عمومی فرد باشند.
سفتی زانو می‌تواند در اثر آسیب یا بیماری مفصل، استخوان و بافت نرم ایجاد شود. سایر دلایل عبارتند از:
- پارگی رباط صلیبی جلویی
- پارگی مینیسک
- آسیب رباط
- بورسیت
- خونریزی به داخل مفصل
- آرتریت
بیماری‌های زیر ممکن است از علل ابتلا به اسپاسم زانو باشند. احتمال دارد که این عارضه علل دیگری نیز داشته باشد به همین دلیل در مورد علائم با پزشک خود مشورت کنید.
- آسیب‌دیدگی عضلانی
- تحریک عصبی
- ضربه به زانو
- اگزمای عصبی
- فشرده شدن عصب‌ها
- هایپوکالکائمیا
- اختلالات الکترولیتی
- سیاتیک
- آرتروز
- پیری
- روماتیسم مفصلی
- استئومیلیت
- آرتریت سپتیک
- آسیب‌دیدگی زانو
معمولاً، گرفتگی زانو پس از یک دقیقه برطرف می‌شود؛ اما در برخی موارد، انقباض پس از گذشت چند دقیقه از بین نمی‌رود. این گرفتگی یا اسپاسم با انقباض غیرارادی و غیرقابل‌کنترل عضلات مشخص می‌شود. این انقباضات ناگهانی دردناک زمانی که به طور غیرمنتظره‌ای ایجاد شوند، ناتوان‌کننده هستند. در برخی موارد، افراد در هنگام خواب دچار اسپاسم می‌شوند و درد به دلیل گرفتگی غیرارادی ممکن است باعث بیدار شدن بیمار و اختلال در عادات خواب او شود.
از کجا متوجه بشم خشکی زانو دارم؟
علائم سفتی زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سفتی در هنگام صبح
- درد در داخل و جلوی زانو
- تورم
- قفل شدن زانو
- صدا دادن زانو
- خالی کردن زانو
خشکی زانو پس از دویدن و ورزش کردن
خشکی زانو پس از دویدن و ورزش کردن طولانی مدت، عادی است. این اتفاق هم برای جوانان و هم برای افراد سالمند رخ می‌دهد. غضروف بیش ازحد نیاز بین استخوان‌ها برای هموار کردن غشایی که بین سطوح مفصل زانو قرار دارد کار کرده و ضربات را جذب می‌کند. این پوشش داخلی غشایی با مایع سینوویال پر شده است که به حرکت و لغزش راحت‌تر زانو در هنگام حرکت کمک می‌کند. آسیب‌دیدگی یا جراحت یکی از این ساختارها ممکن است باعث ایجاد درد و گرفتگی زانو پس از ورزش شود. این عارضه بیشتر پس از انجام ورزش‌هایی که در آنها لازم است به سرعت و یکباره حرکت کنید مانند تنیس و بسکتبال اتفاق می‌افتد اما ممکن است پس از انجام ورزش‌های سنگین که شامل حرکات پیچیده‌ای هستند نیز اتفاق بیفتد.
چرا زانو پس از نشستن دچار گرفتگی می‌شود؟
زانوها ممکن است پس از خوابیدن یا نشستن‌های طولانی مدت دچار خشکی و گرفتگی شوند. افراد مبتلا به آرتروز زانو غالباً وقتی در هنگام صبح که می‌خواهند از خواب برخیزند یا زمانی که می‌خواهند پس از مدتی طولانی از روی صندلی بلند شوند دچار گرفتگی و درد در زانو می‌شوند. فرسایش یا تحلیل غضروف ممکن است باعث ایجاد تورم نیز شود.
چرا زانو در هنگام صبح و در رختخواب دچار گرفتگی و خشکی می‌شود؟
زانوها ممکن است پس از خوابیدن یا نشستن‌های طولانی مدت دچار خشکی و گرفتگی شوند. افراد مبتلا به آرتروز زانو غالباً وقتی در هنگام صبح که می‌خواهند از خواب برخیزند یا زمانی که می‌خواهند پس از مدتی طولانی از روی صندلی بلند شوند دچار گرفتگی و درد در زانو می‌شوند.
فرسایش یا تحلیل غضروف ممکن است باعث ایجاد تورم نیز شود.
چرا پس از آسیب‌دیدگی یا عمل جراحی، زانوی من به میزان زیادی دچار خشکی و گرفتگی می‌شود؟
ارتروفیبروز به سندرم خشکی زانو نیز معروف است. در برخی موارد این عارضه در مفاصل زانوهایی که به تازگی آسیب دیده‌اند اتفاق می‌افتد. همچنین ممکن است پس از انجام عمل جراحی روی زانو مانند تعویض زانو نیز این اتفاق بیفتد. بافت اسکار ناشی از آرتروفیبروز ممکن است به شدت بر دامنه حرکتی زانو تأثیر بگذارد.
تشخیص
متخصصین ما ممکن است از روش‌های تشخیص مختلفی استفاده نمایند. آنها در ابتدا سوالاتی درباره‌ی درد شما و چگونگی آن می‌پرسند. همچنین ممکن است از آزمایش‌های اولتراسوند، اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا MRI برای تعیین علت زمینه‌ای سفتی و تورم استفاده کنند.
درمان
درمان التهاب و سفتی می‌تواند شامل داروهای نسخه‌ای یا بدون نسخه و سایر روش‌های غیر جراحی باشد.
درمان خانگی بی‌حرکتی زانو
از قرار گرفتن در وضعیت‌های بدنی ثابت طولانی مدت اجتناب کنید. خشکی زانو به دلیل نشستن‌های طولانی مدت باید با انجام حرکات دوره‌ای و متناوب مفصل محدود شود. معمولاً خم کردن زانو به سمت عقب و جلو یا ایستادن و قدم زدن در اطراف به روان کار کردن زانو کمک کرده و از خشکی زانو ناشی از نشستن‌ها طولانی مدت جلوگیری می‌کند.
بهترین دارو برای تسکین درد زانو کدام است؟
یکی از انواع داروهای خوراکی، داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی هستند که به کاهش درد و تورم مفصل کمک می‌کنند. این داروها ممکن است موجب مشکلات معده و سایر عوارض شوند. برخی از آنها تنها با نسخه قابل دسترس می‌باشند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از: آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم.
آیا استفاده از یخ و بالا نگه داشتن زانو می‌تواند مؤثر باشد؟
از یک کیسه‌ی یخ به مدت 15 تا 20 دقیقه بر روی زانوی خود استفاده کنید. یک حوله‌ی نازک را بین پوست و کیسه‌ی یخ قرار دهید تا از بروز راش یا سوختگی جلوگیری شود. تا زمانی که زانویتان گرم، دردناک یا متورم است، 2 تا 4 بار در روز این عمل را انجام دهید. زانوی خود را نیز هر زمان که ممکن است بالاتر از بدن خود نگه دارید.
استفاده از بانداژ کشی برای سفتی عضلات زانو چه قدر مؤثر است؟
از زانوبند یا بانداژ کشی زانو برای کم کردن درد و تورم و ایجاد تکیه‌گاه برای زانویتان استفاده کنید. در هنگام استفاده از بانداژ کشی، آن را از ساق پا تا بالای زانو به صورت شل ببندید بطوری که بتوانید به راحتی دو انگشت را زیر زانوبند قرار دهید.
آیا زانوبند کششی (ترکشن) می‌تواند در تسکین درد ناشی از خشکی مفصل زانو کمک کند؟
این بریس راه حلی بسیار مناسب برای افرادی است که از درد، سفتی و مشکل در راه رفتن در اثر آرتروز نوع متوسط تا شدید که نیازمند کاهش فشار بر سمت کناری و داخلی زانو می‌باشد، رنج می‌برند. مفصل آن یک شکل مثلثی دارد که بطور منحصربفردی موجب برداشته شدن نیروی کششی از مفصل زانو می‌شود.
چه قدر فیزیوتراپی می‌تواند مؤثر باشد؟
بهبودی پس از خشک‌شدگی زانو به علل خشک شدن زانو بستگی داشته و ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد اما فیزیوتراپی به موقع و انجام تمرینات ورزشی طبی به کاهش درد و گرفتگی زانو کمک کرده، دامنه حرکتی آن را بهبود بخشیده و قدرت و انعطاف‌پذیری را به زانو بازمی‌گرداند. فعالیت‌ها باید به تدریج و مطابق با توصیه‌های پزشکی ادامه یابند.
آیا جراحی‌های بسته با استفاده از انواع تزریق برای درمان کارآمد است؟
عمل بسته با استفاده از تزریق‌های مختلف می‌تواند ارسال مواد غذایی به زانو را کنترل نماید تا روند بهبودی افزایش پیدا کند، از مفاصل محافظت شود و هرگونه التهاب و سفتی کاهش یابد. برای مثال، تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) و اوزون درمانی این عمل را به ترتیب با افزایش میزان تولید سلول و افزایش جریان خون به زانو انجام می‌دهند که این امر منجر به افزایش توانایی سیستم ایمنی بدن برای لایه لایه کردن بافت‌های سفت یا خارهای استخوانی اطراف مفصل زانو می‌گردد. انواع دیگر عمل‌های بسته شامل تزریق استروئید و رادیوفرکانسی با کم کردن آب در مایع سینوویال زانو که منجر به سفتی زانو شده است، سبب کاهش درد و التهاب می‌شوند.
آیا می‌توان از تحریک الکتریکی عصب یا الکتروتراپی برای درمان استفاده کرد؟
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) روشی برای تسکین درد است که شامل استفاده از یک جریان الکتریکی خفیف می‌باشد. دستگاه TENS یک وسیله‌ی کوچک است که با باطری کار می‌کند و دارای قسمتهای سربی است که به بالشتک‌های چسبنده که الکترود نامیده می‌شوند متصل هستند.
این بالشتک‌ها مستقیماً به پوست شما متصل می‌شوند. زمانی که دستگاه روشن می‌شود، تکانه‌های الکتریکی کوچکی به ناحیه‌ی مورد نظر زانو وارد می‌شود و شما یک احساس سوزن سوزن شدن خواهید داشت. تکانه‌های الکتریکی می‌توانند سیگنال‌های درد را کاهش دهند و نیز موجب افزایش تولید اندورفین که مُسَکّن‌های طبیعی بدن هستند، شوند.
چه قدر طب سوزنی می‌تواند کارساز باشد؟
طب سوزنی می‌تواند میزان درد و سفتی را کاهش داده و قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری زانو را افزایش دهد. این یک روش غیر جراحی کاملاً بی‌خطر و همراه با نتایج سریع می‌باشد.
چه قدر احتمال دارد که لیزر سرد کارایی داشته باشد؟
لیزر سرد یک روش درمانی جنجالی است. لیزر سرد برای درمان برخی مشکلات مانند زانو درد و خشک‌شدگی و گرفتگی زانو که ناشی از آسیب‌دیدگی یا آرتروز باشد به کار برده می‌شود. در این روش، بافت در معرض نور قرمز و نزدیک به ماوراء بنفش قرار می‌گیرد. سطح این اشعه‌ها در مقایسه با لیزر درمانی که گرما تولید می‌کنند مانند آنهایی که برای برش و ابلیشن به کار برده می‌شوند کمتر است.
آیا آب‌درمانی فایده‌ای دارد؟
آب‌درمانی به استفاده از آب برای اهداف درمانی گفته می‌شود. روش‌ها و درجه حرارت‌های متفاوت ممکن است برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. آب‌درمانی شامل استفاده از بخار آب و یخ و نیز آب گرم، ولرم یا سرد می‌باشد. اکثر افراد مبتلا به سفتی و درد زانو آب گرم را ترجیح می‌دهند، هرچند استفاده از آب سرد نیز می‌تواند در تسکین درد بسیار موثر باشد، و اگر بلافاصله بعد از ورزش استفاده شود می‌تواند بطور قابل ملاحظه‌ای درد پس از تمرین را کاهش دهد.
بهترین مکمل‌ها برای خشک‌شدگی مفاصل کدام هستند؟
بسیاری از مکمل‌ها برای کاهش گرفتگی و خشک‌شدگی زانو به کار برده می‌شوند. نکته مهم این است که شما در مورد این محصولات به اندازه کافی تحقیق کنید تا مشخص شود که آیا برای شما مناسب هستند یا نه. صحبت کردن و مشورت با پزشک ممکن است موضوع را برای شما روشن‌تر کند. در اینجا به شش مکمل متداول و پراستفاده برای خشک‌شدگی زانو اشاره می‌کنیم:
- گلوکوزامین
- سویای غیرقابل‌تبدیل به صابون آواکادو
- کندروتین
- متیل سولفونیل متان
- اسیدهای چرب غیراشباع
- عصاره زنجبیل
آیا درمان‌های گیاهی و خانگی (طب سنتی) می‌تواند تأثیری داشته باشد؟
خشک‌شدگی و گرفتگی خفیف تا متوسط زانو ممکن است به طور موفقیت‌آمیزی در منزل و با استفاده از داروهای گیاهی قابل درمان باشد. اگر خشک‌شدگی به علت وجود تورم، آرتروز یا آسیب‌دیدگی‌های جزئی باشد، روش‌هایی که می‌توان در منزل به کار برد مؤثر واقع می‌شوند.
چه ورزش‌هایی برای خشکی زانو مناسب هستند؟
کشش عضلات چهار سر ران
بایستید و برای حفظ تعادل پشت یک صندلی یا دیوار را بگیرید. یک پا را بلند کرده و مچ پای خود را گرفته و پاشنه آن را به سمت باسن بکشید. این حالت را 30 ثانیه حفظ کنید. شما باید کشش را در عضلات چهار سر در جلوی ران خود احساس کنید. زانوها را نزدیک به هم قرار دهید. زمانی که کشش را در ران خود احساس کردید، حرکت را متوقف کنید. این حرکت را برای پای دیگر نیز تکرار کنید.
اسکات با تکیه بر دیوار
در حالی که پشت خود را به دیوار تکیه داده‌اید، پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. حرکت اسکات را با خم کردن تدریجی زانوها به سمت پایین انجام دهید، در طول مدت انجامانی حرکت باید پشت شما به دیوار چسبیده باشد. زمانی که زانوهای شما به زاویه 30 درجه رسیدند، این حالت را حفظ کرده و تا 5 یا 10 بشمارید و به آرامی خود را بلند کنید تا به حالت اولیه بازگردید. اگر اسکات باعث ایجاد درد در زانوی شما می‌شود نباید آن را انجام دهید.
کشش عضلات همسترینگ
روی زمین بنشینید و کمر خود را صاف نگه دارید. پاهای خود را صاف را در جلوی خود دراز کرده و آنها را شل نگه دارید. کف دست‌های خود را روی زمین قرار دهید و آنها را به سمت مچ پا بکشید. این حالت را 30 ثانیه حفظ کنید. شما باید کشش را در عضلات همسترینگ که در پشت ران‌ها شما قرار دارد و همچنین در پشت زانوهای خود احساس کنید. لغزاندن دست را زمانی که کشش را در عضلات احساس کردید متوقف کنید. از قوس دادن به کمر یا قفل کردن زانوی خود اجتناب کنید.
ضربه در آب
این تمرین را باید در استخر انجام دهید تا بتوانید از خاصیت شناوری در آب استفاده کنید و فشار از روی مفاصل شما کم شود. کناره استخر را بگیرید و اجازه دهید که پاهای شما در آب شناور شوند. به آرامی با پاهای خود ضربه بزنید تا کشش را در عضلات همسترینگ و چهار سر ران احساس کنید. این ضربات باعث می‌شوند که عضلات به کار افتاده و مفاصل زانو به طریق مشابه در تمرین بلند کردن پا و اسکات منعطف شوند اما بدون وجود نیروی اضافی جاذبه.
تقویت پا به منظور پیشگیری از درد و سفتی زانو ضروری است زیرا عضلات قوی‌تر فشار را از زانو می‌گیرند و از درد جلوگیری می‌کنند. در اینجا نمونه‌هایی از ورزش‌ها نشان داده شده است. با این حال باید به خاطر داشته باشید که این ورزش‌های ارائه شده جنبه‌ی آموزشی دارند و برای اینکه مطمئن شوید که کدام یک برای شما بهترین تاثیر را دارد، باید با یک متخصص طب فیزیکی مشورت نمایید. برای اطلاعات بیشتر در ارتباط با تقویت زانو و عضلات چهار سر ران، اینجا را کلیک کنید.
